Układanie mas bitumicznych i budowa dróg, a transport

Rozwój gospodarczy nieodmiennie powiązany jest procesem rozbudowy sieci dróg krajowych. Każda dziedzina przemysłu na którymś etapie potrzebuje transportu surowców, produktów lub efektów pracy. Transport dużymi pojazdami jak ciągniki siodłowe z naszepami typu "plandeka" czy "wywrotka" musi odbywać się po porządnych drogach, by był efektywny. Co za tym idzie potrzeba coraz więcej wytwórni mas bitumicznych, czyli otaczarni produkujących materiał do budowy dróg. Nawet podczas budowy dróg znowu potrzebne są usługi transportowe chociażby ciężarówkami zwanymi 3-osiówkami (pojazdy 3-osiowe).

Jak przenikają się te wszystkie dziedziny gospodarki i co mają ze soba wspólnego otaczarnie oraz zlecenia na wywrotki? Podstawowe informacje na ten temat można znaleźć w poniższym artykule z naszej bazy wiedzy o transporcie.

Układanie mas bitumicznych i budowa dróg - jaką rolę pełni w tym procesie przedsiębiorstwo transportowe?

Odpowiedź na to pytanie jest za razem prosta i skomplikowana. Zanim jednak dowiesz się jaka jest nasza opinia na ten temat, zapoznaj się z najważniejszymi definicjami, czyli czym jest proces budowy drogi, jak wygląda produkcja masy bitumicznej i co to jest masa bitumiczna.

Czym jest masa bitumiczna? Czy to jest asfalat czy mieszanka kruszyw?

Masa bitumiczna wytwarzana w otaczarniach, czyli wystwórniach mas bitumicznych jest to mieszanka mineralna złożona z:

kruszywa,
wypełniacza (najczęściej celuloza)
i lepiszcza asfaltowego (spoiwo łączące w jednolitą masę sypkie materiały, któe działą podobnie do kleju).

Często samo lepiszcze asfaltowe określane jest mianem bitum. Stąd mieszanka do budowy dróg zwana jest masą bitumiczną. Bitum posiada właściwości wiążące i charakteryzuje się barwą brązową do czarnej, stałą lub półstałą konsystencją. Aby możliwe było dodanie go w odpowiednich proporcjach do procesu produkcji masy należy podgrzewać go do temperatury umożliwiającej swobodny wtrysk do mieszanki – ok. 180 °C

Technologia produkcji mas pozwala stosować jako dodatek do mieszanki destrukt, czyli frezowany beton asfaltowy pozyskiwany z remontowanych, naprawianych nawierzchni asfaltowych. Czasami zamiennikiem dla kruszywa mineralnego (w bardzo małych ilościach) stają się również żużle szybowe i granulowane z hutnictwa cynku. Rolę wypełniaczy w masach bitumicznych najczęściej spełnia mączka wapienna, powstająca poprzez drobne zmielenie skał wapiennych. Więcej na ten temat można przeczytać w opracowaniu zamieszczonym w Zeszytach Naukowych Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną pracy w Katowicach: https://wszop.edu.pl/wp-content/uploads/2021/01/Wytwornie-mas-bitumicznych-dla-drogownictwa-%E2%80%93-problemy-lokalizacji-i-oddzialywania-na-mieszkancow-i-srodowisko.pdf

Produkcja masy bitumicznej

Proces produkcji masy bitumicznej

Proces produkcji masy bitumicznej musi odbywać sie w odpowiednich warunkach i z odpowiednimi urządzeniami. Masę produkują specjalne wytwórnie masy bitumicznej (otaczarnie). Polega to na podgrzaniu kruszywa, które następnie dzielone jest na kilka frakcji za pomocą specjalnych sit i gromadzone w komorach, z których potem dozowane jest w odpowiednich proporcjach do mieszalnika.

Lepiszcze asfaltowe jest ogrzewane w kotłach do bitumu, skąd po ogrzaniu jest podawane pompą do mieszalnika wytwórni. Bitum również musi być odpowiednio dozowany (zazwyczaj robi się to objętościowo przepływomierzem lub wagowo). Dozowanie wypełniacza odbywa się za pomocą przenośnika ślimakowego.

Istotny wpływ na jakość masy bitumicznej ma dokładność dozowania składników oraz czas ich mieszania. Gotowa masa jest gromadzona w zbiornikach. Odbiór gorącej masy odbywa się samochodami samowyładowczymi, czyli ciągnikami siodłowymi z naczepami typu wywrotka.

Wytwórnia mas bitumicznych - od tego zaczyna się proses budowy drogi

Wytwórnie mas bitumicznych w Polsce umiejscowione są zazwyczaj w miejscach strategicznych, które umożliwiają scentralizowanie prac dla danego regionu. Wytwarzając masy bitumiczne niezbędne do budowy dróg muszą być zlokalizowane blisko dróg krajowych i posiadać dobrą infrastrukturę, by przedsiębiorstwa transportowe miały łatwy dostęp do materiału i mogły bezpiecznie dostarczać towar na plac budowy.

Wcześniej do wytwórni (otaczarni) muszą dojechać cysterny z płynnym asfaltem. To właśnie z wytwórni mas bitumicznych najczęściej są transportowane materiały sypkie jak piaski, żwiry, szarogłazy i granity na podbudowę dróg. Następnie to z wytwórni mas bitumicznych wyjeżdżają wywrotki z masą bitumiczną na wszystkie łatane, reperowane i nowo budowane drogi w okolicach.

Proces budowy drogi jest skomplikowany i długotrwały. Poprzedzony rzetelnymi obliczeniami i utworzeniem projektu. Następnie całość musi przejść weryfikację specjalistów, by potem odbył się przetarg na budowę drogi. Prace trwają często kilka miesięcy. Tak samo jest z robotami budowlanymi. Są to długotrwałe i żmudne przygotowania. Koniecznie za każdym razem należy do tych procesów się przygotować i pozałatwiać wszelkie niezbędne pozwolenia i certyfikaty.

Układanie mas bitumicznych na drodze - jakie niesie problemy?

masa bitumiczna Układanie mas bitumicznych opisane jest w standardzie BHP 13.9 (https://www.porozumieniedlabezpieczenstwa.pl/standardy-bhp/13/13-9-ukladanie-mas-bitumicznych.html). Można tam zapoznać się ze zbiorem reguł i zasad, które należy spełnić podczas układania masy bitumicznej, by zapewnić bezpieczeństwo pracy.

Mowa tam między innymi, że przed rozpoczęciem prac na drodze powinny być opracowane i wdrożone instrukcje opisujące bezpieczne wykonywanie robót dla konkretnego zadania oraz projekt organizacji ruchu. Opracowania te muszą być znane każdemu wykonawcy i pracownikowi uczestniczącemu w budowie drogi. Poza tym trzeba pamiętać również o zezwoleniach od kierownika budowy oraz specjalnym nadzorze przez wykwalifikowanego i kompetentnego specjalistę. Operator urządzenia do układania mas bitumicznych musi posiadać nie tylko odpowiednie kwalifikacje w zawodzie, ale również predyspozycje zdrowotne.

Dostarczanie mas bitumicznych - zadania, obowiązki i rola firmy transportowej oraz kierowców wywrotek

Warto pamiętać, że oprócz pracowników bezpośrednio zatrudnionych do budowy drogi i wykładania masy bitumicznej są jeszcze kierowcy ciągników siodłowych, którzy dostarczają mieszankę bitumiczną na budowę. Ciężarówki z naczepami typu wywrotka o ładowności 25 lub 26 ton wożą mase bitumiczną od zakładu produkcyjnego, czyli z wytwórni mas bitumicznych, do miejsca docelowego na tyle szybko, by całość nie uległa stwardnieniu.Temperatura masy bitumicznej po wyprodukowaniu waha się od 145°C do 190°C i w podobnym przedziale powinna się zawierać po dotarciu na plac budowy.

Kierowcy ciągników siodłowych również muszą przestrzegać zasad BHP nie tylko obowiązujacych kierowców samochodów ciężarowych, ale również tych ustalonych i obowiązujących przy budowie drogi. Wszystko dlatego, że wykładanie masy bitumicznej to dłuższy proces zajmujący zdecydowanie więcej czasu niż wysypanie piasku, żwiru czy humusu.

W standardzie 13.9 podkreślone jest również, że pracownicy, którzy dowożą masę bitumiczną do miejsca docelowego (najcześciej do układarki mas bitumicznych) muszą mieć zapewnioną bezpieczną drogę transportu, wolną od innego sprzętu, materiałów czy innych przeszkód. Poza tym kierowcy pojazdów z wywrotką, gdy cofają auto dowożące masę, muszą polegać na sygnałach podawanych im przez pracownika obsługującego kosz rozściełacza asfaltu.

Układania mas bitumicznych, budowa dróg - jaką rolę pełni w tym procesie przedsiębiorstwo transportowe?

Pytanie będące inspiracją do tego artykułu nasuwa kilka odpowiedzi. Warto tu zastanowić się na jakich etapach budowy dróg potrzebne są usługi transportowe.

Pierwszy etap to zakup i transport kruszyw niezbędnych do wytworzenia masy bitumicznej. Wytwórnia mas bitumicznych potrzebuje nizliczonej liczby piasków, żwirów, szarogłazów, które posłużą do wytworzenia materiału do budowy drogi.

Oprócz materiałów sypkich (jak piasek płukany, piasek zasypowy, tłuczeń, kruszywo bazaltowe albo szarogłzy) cysterny muszą dostarczyć do wytwórni asfalt. Nie mówiąc już o ogromnej ilości ropy naftowej, czyli paliwa niezbędnego do uruchomienia i działania maszyny do wytwarzania masy bitumicznej.

Kolejny etap, w którym kierowcy samochodów ciężarowych muszą brać udział, to dowiezienie kruszyw budowlanych na plac budowy drogi.

Następnie zaś firma transportowa odpowiada za bezpieczne i szybkie dostarczenie masy bitumicznej pod układarkę mas bitumicznych.

Końcowy etap budowy drogi również wymaga zaangażowania wywrotek (samochodów samowyładowujących), gdyż należy zwieźć gruz, śmieci i pozostałości po procesie budowy.

Podsumowując można powiedzieć, że przedsiębiorstwa transportowe nieodłącznie związane są z budową dróg, bez których nie mogłyby generować przychodu. Wytwórnie mas nie są w stanie funkcjonować bez firm transportowych, a same drogi nie powstaną bez transportu i bez otaczarni.